Składu Orzekającego Regionalnej Izby Obrachunkowej
z dnia 9 stycznia 2004 roku
w sprawie opinii dotyczącej projektu budżetu Gminy Dalików
na 2004 rok.
Na podstawie art.13 pkt.3 ustawy z dnia 7 października 1992 roku
o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity z 2001 roku – Dz.U. nr 55, poz.577 z późn. zm.) Skład Orzekający Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi :
1. mgr Urszula Wiktorowska - przewodniczący
2. mgr Małgorzata Michałek - członek
3. mgr Beata Kaczmarek - członek
§ 1
Opiniuje pozytywnie z uwagami projekt budżetu Gminy Dalików na 2004 rok .
Skład Orzekający rozpatrzył przedłożony przez Wójta Gminy Dalików projekt budżetu gminy na 2004 rok, obejmujący następujące dokumenty :
- projekt uchwały Rady Gminy w Dalikowie w sprawie uchwalenia budżetu Gminy Dalików na 2004 rok;
- zestawienie tabelaryczne planowanych dochodów budżetu Gminy Dalików na 2004r.,
- plan finansowy wydatków związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych ustawami,
- zestawienie tabelaryczne planowanych wydatków budżetu Gminy Dalików na 2004r.,
- zestawienie tabelaryczne określające przychody i rozchody związane z pokryciem deficytu budżetu,
- plan zadań inwestycyjnych Gminy Dalików na 2004r.
- plan zadań oraz limity wydatków na wieloletnie programy inwestycyjne,
- plan przychodów i wydatków środka specjalnego na 2004 rok,
- plan przychodów i wydatków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na 2004r.,
- wykaz podmiotów nie zaliczonych do sektora finansów publicznych realizujących zadania gminy w 2004 r.,
- wykaz zadań realizowanych w drodze porozumień zawartych między j.s.t.
- część opisową do projektu oraz informację o stanie mienia komunalnego
W wyniku analizy przedłożonego projektu wraz z materiałami towarzyszącymi Skład Orzekający stwierdził, że projekt budżetu został opracowany zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych (Dz.U. nr 155, poz.1014 z późn. zm.) oraz, że projekt przedłożony został Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Łodzi w ustawowo wyznaczonym terminie.
Jednocześnie Skład Orzekający ustalił, jak niżej:
• W dochodach budżetu nie wykazano źródła dochodów określonego w art.4 ust.1pkt 7 ustawy z dnia 13 listopada 2003 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (DZ.U. nr 203, poz.1966) stanowiących 5% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Dochody te należy ująć w dz.750, rozdz.75011, § 236.
• Kwotę części subwencji wyrównawczej sklasyfikowanej w rozdz.75802 należy sklasyfikować w rozdziale 75807, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2003 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 229, poz.2284)
• W związku z ujęciem w projekcie budżetu na 2004r. wydatków formie dotacji dla Stowarzyszenia LKS Sarnów na realizację zadań gminy w zakresie kultury fizycznej, Skład Orzekający wskazuje, że z dniem 1 stycznia 2004 roku wchodzą w życie przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz.873) regulujące procedury związane z udzielaniem dotacji dla organizacji pozarządowych. W związku z powyższym zaplanowanie w budżecie środków dotacyjnych dla poszczególnych grup podmiotów (stowarzyszenia, fundacje itp.), a w szczególności dla imiennie wskazanych podmiotów może nastąpić wyłącznie po wyłonieniu tych podmiotów w procedurze przewidzianej wskazaną ustawą. W innym bowiem przypadku, biorąc pod uwagę krąg podmiotów jakie mogą uzyskać dotację na realizację zadań publicznych, uzasadnionym będzie pogląd, że o rodzaju podmiotów dotowanych z budżetu przesądzono na etapie projektu budżetu, z pominięciem procedur ustawowych. Wyjątkiem od przedstawionej zasady - stosownie do dyspozycji art. 23 ust.1a ustawy z dnia 19 grudnia 2003 roku o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych oraz ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o pożytku publicznym i o wolontariacie (Dz.U. nr 228, poz.2262) – do dnia 1 czerwca 2004 roku jest możliwość, zlecania realizacji zadań publicznych w sferze określonej w art.4 ustawy, o której mowa w art.1, w trybie określonym w uchwale, stanowiącej przepis prawa miejscowego, wydanej na podstawie art.118 ust.3 ustawy, o której mowa w art.17 w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszego przepisu. W takim przypadku umowy zawarte na podstawie art.118 ust.2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszego przepisu, zachowują moc do czasu ich wygaśnięcia lub rozwiązania. Przy powyższym należy zwrócić uwagę, że z dniem 1 stycznia 2004 roku art. 118 ustawy o finansach publicznych będzie obowiązywał w brzmieniu nadanym przez art. 17 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Zaznaczyć należy, że dotychczasowe procedury przewidziane tym przepisem będą miały zastosowanie wyłącznie do zlecania organizacjom pozarządowym zadań nie objętych ustawą o działalności pożytku publicznego. Również w tym przypadku mają zastosowanie wskazane wyżej zasady planowania środków dotacyjnych w budżecie.
• W dziale 010 Rolnictwo i łowiectwo zaplanowano dotacje dla spółek wodnych na konserwację urządzeń melioracyjnych w wysokości 4.000 zł. Przy powyższym, należy zwrócić uwagę na obowiązujące w tym względzie przepisy prawne, a mianowicie na regulacje zawarte w rozdziale 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz.U. nr 115, poz.1229 z późn. zm.), w świetle których urządzenia melioracji wodnych dzielą się na podstawowe i szczegółowe, w zależności od ich funkcji i parametrów. Urządzenia melioracji wodnych podstawowych, tj: budowle piętrzące, budowle upustowe, obiekty służące do ujmowania wód, stopnie wodne, zbiorniki wodne, kanały wraz z budowlami związanymi z nimi funkcjonalnie, rurociągi o średnicy co najmniej 0,6 m, budowle regulujące oraz przeciwpowodziowe, stacje pomp, z wyjątkiem stacji wykorzystywanych do nawodnień ciśnieniowych wykonywane są na koszt Skarbu Pastwa i stanowią jego własność. Wykonywanie urządzeń melioracji szczegółowych, tj: rowy wraz z budowlami związanymi z nimi funkcjonalnie, drenowania, deszczownie z pompami przenośnymi, rurociągi o średnicy poniżej 0,6 m, stacje pomp do nawodnień ciśnieniowych, ziemne stawy rybne, groble na obszarach nawadnianych, systemy nawodnień grawitacyjnych należy do właścicieli gruntów, a ich utrzymanie do zainteresowanych właścicieli gruntów, a jeżeli urządzenia te są objęte działalnością spółki wodnej – do tej spółki. Dyspozycja art.164 ust.4 ustawy Prawo wodne pozwala na dotowanie z budżetów samorządu terytorialnego tych zadań spółek wodnych, które mieszczą się w zakresie zadań publicznych należących do gminy. Określone w art. 164 ust.2 prawa wodnego cele tworzenia spółek wodnych obejmują: zapewnienie wody dla ludności, ochrony wód przed zanieczyszczeniem, ochrony przed powodzią, melioracje wodne oraz prowadzenie racjonalnej gospodarki na terenach zmeliorowanych, wykorzystywanie wody do celów przeciwpożarowych, utrzymanie wód. Zatem ustawa Prawo wodne nie określa zadań gmin, poza ich zadaniami jako właścicieli wód i gruntów. Oznacza to, ze obowiązki gmin w tym zakresie winny wynikać z przepisów ogólnych, zwłaszcza z art.7 ustawy o samorządzie gminnym. Tak więc, do zadań gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, tym samym na podstawie art.164 ust.4 ustawy przewidziana jest możliwość dotowania gospodarki wodnej przez gminę , w tym udzielanie dotacji przedmiotowych spółkom wodnym w zakresie zapewnienia wody dla ludności, ochrony wód przed zanieczyszczeniem, czy też ochrony przed powodzią. Natomiast w zakresie utrzymywania urządzeń melioracyjnych zlecenie zadania jest możliwe, o ile urządzenia melioracyjne stanowiące własność gminy znajdują się na trenie działania spółki wodnej. Mając na względzie wskazany wyżej stan prawny oraz nie wykazanie w projekcie budżetu czy gmina w tym zakresie jest zainteresowanym właścicielem gruntów, Skład Orzekający wskazuje na konieczność dokonania przez organy gminy oceny legalności udzielania dotacji spółkom wodnym na zaplanowane w tym względzie zadanie. Przy powyższym, należy również pamiętać, że gmina ma zawsze możliwość bycia członkiem spółki, której celem statutowym jest, między innymi, utrzymywanie urządzeń melioracyjnych na gruntach będących własnością gminy i wnosić stosowne opłaty na jej rzecz.
Skład Orzekający wskazuje, że obowiązujące od 1 stycznia 2004 roku nowe formy współpracy wprowadzone ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz.873) oraz ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 roku Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. n96, poz.874). organów administracji publicznej w sferze zadań publicznych o której mowa w art.4, z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art.3 ust.3, prowadzącymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji publicznej, działalność pożytku publicznego w zakresie odpowiadającym zadaniom tych organów mają zastosowanie również do zlecania zadań w zakresie ekologii. Powyższe, będzie miało zatem zastosowanie do zlecania spółce wodnej zadań własnych gminy w zakresie konserwacji urządzeń melioracyjnych. Jednocześnie Skład Orzekający przypomina, że w sytuacji gdy gmina nie jest zainteresowanym właścicielem gruntów, tj wówczas gdy urządzenia melioracyjne nie wywierają korzystnego wpływu na grunty stanowiące własność gminy - udzielenie z budżetu gminy dotacji spółce na utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych (na podstawie art.164 ustawy Prawo wodne) jest niedopuszczalne.
• W związku planowanymi wydatkami bieżącymi na realizację zadań określonych w programie Gminnej Komisji Przeciwdziałania Alkoholizmowi, mając na względzie rozszerzony zakres zadań własnych gminy (art. 4 „1” ust.1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi -tekst jedn. z 2002 r. Dz. U. Nr 147, poz. 1231 z późn. zmianami), dotyczący profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych o prowadzenie, między innymi, pozalekcyjnych zajęć sportowych dla dzieci i młodzieży oraz dożywiania dzieci uczestniczących w programach opiekuńczo – wychowawczych i socjoterapeutycznych, Skład Orzekający wskazuje, że na gminę ustawodawca nałożył obowiązek wspierania zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej i kierowania do nich osób uzależnionych od alkoholu po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego. Zasady zatrudnienia socjalnego, sposoby realizacji i jego finansowania określa ustawa z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. nr 122, poz. 1143). W myśl przepisów tej ustawy osobom wymienionym w art. 1 ust.2 in fine, między innymi, uzależnionym od alkoholu, bezrobotnym, zwalnianym z zakładów karnych należy zapewnić możliwość uczestnictwa w zajęciach prowadzonych przez centra integracji społecznej, kluby integracji społecznej i zatrudnienie wspierane. Przypomnieć należy również, że realizacja zadań, o których mowa w ust.1 art.4 „1” jest prowadzona w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, stanowiącego część strategii integracji i polityki społecznej, uchwalonego corocznie przez radę gminy. Program jest realizowany przez ośrodek pomocy społecznej lub inną jednostkę wskazaną w programie.
• W związku z planowanymi wydatkami bieżącymi w dziale 851 Ochrona zdrowia w rozdziale 85195 Pozostała działalność w wysokości 15.000 zł na remont i modernizację ośrodka zdrowia, Skład Orzekający wskazuje na konieczność dokonania oceny prawidłowości zaklasyfikowania tego rodzaju wydatków do wydatków bieżących. W świetle przepisów ustawy o rachunkowości budynek ośrodka zdrowia, w którym wykonywane są roboty budowlane polegające na wymianie okien i dociepleniu budynku stanowi środek trwały, którego wartość po zakończeniu ulepszenia(modernizacji) spowoduje wzrost jego wartości użytkowej. Zgodnie z art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (tekst jednolity z 2000 roku Dz.U. nr 106, poz.1126 z późn. zm.) przez remont należy rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym. W myśl regulacji art. 28 ustawy roboty budowlane można rozpocząć na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31, gdzie pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie robót budowlanych polegających, m.in., na dociepleniu ścian budynków o wysokości do 12 m, a jedynie zgłoszenie ich właściwemu organowi, zgodnie z art.30 ust.2 ustawy. Zatem, dla oceny rodzaju ponoszonego wydatku (bieżącego czy inwestycyjnego) bez znaczenia pozostaje fakt uzyskania pozwolenia na budowę. Wyznacznikiem czy dane roboty stanowią wydatek bieżący, czy inwestycyjny winien być zakres wykonywanych robót. W omawianym przypadku roboty budowlane polegające na wymianie okien w całym budynku i dociepleniu wszystkich ścian, w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości, powodują przyrost jego wartości i z tegoż tez względu wydatki te należy zaliczyć do inwestycji.
Opinię Składu Orzekającego o projekcie budżetu Gminy Dalików sformułowaną w niniejszej uchwale stosownie do dyspozycji normy art.121 ust.2 ustawy o finansach publicznych Wójt Gminy jest obowiązany przedstawić, przed uchwaleniem budżetu, Radzie Gminy w Dalikowie.
Od opinii wyrażonej w niniejszej uchwale, na podstawie art.20 ust.1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych służy odwołanie do pełnego składu Kolegium.